Tình Hình Hiện Tại
Hiện nay, phong trào khởi nghiệp tại các trường đại học đã hình thành nhưng vẫn theo hình thức “mạnh ai nấy làm”. Mỗi trường tự xây dựng cách thức riêng mà chưa có sự hợp tác và chia sẻ nguồn lực. Năm 2016, Chính phủ ban hành Nghị quyết 35/NQ-CP giao Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các cơ quan khác xây dựng Đề án hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn và vướng mắc.
Tại Diễn đàn Đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2024, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết Bộ GD-ĐT đang xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá cơ sở giáo dục đại học khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Bộ tiêu chí này bao gồm cơ chế, chính sách, công tác quản lý, phát triển đội ngũ chuyên trách, thúc đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, kết nối các nguồn lực trong và ngoài trường, nhằm tạo môi trường thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong giảng viên và sinh viên.
Thực Trạng Khởi Nghiệp
Ths Trần Thanh Xuyên, giảng viên Trường Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang, cho rằng hoạt động khởi nghiệp trong các trường đại học còn nhiều tồn tại. Nhiều trường chưa thực sự xem trọng hoạt động khởi nghiệp, dẫn đến sự bài bản và đầu tư lâu dài chưa có. Các hoạt động khởi nghiệp thường lồng ghép vào nghiên cứu khoa học và nhiều trường chưa có Trung tâm khởi nghiệp riêng. Các dự án khởi nghiệp của sinh viên chủ yếu tham gia các cuộc thi và trao giải là kết thúc.
Ths Trần Thanh Xuyên nhận định, để nghiên cứu ra cái mới, rất cần cơ sở vật chất nhưng không phải trường đại học nào cũng có khả năng đầu tư lớn cho phòng thí nghiệm, máy móc sản xuất thử nghiệm. Các phòng thí nghiệm chủ yếu phục vụ nghiên cứu khoa học cơ bản, việc nghiên cứu chuyên sâu rất khó. Nguồn nhân lực chất lượng cao có kinh nghiệm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cũng rất hạn chế, chưa đủ để xây dựng mạng lưới khởi nghiệp mạnh.
Bài Học Từ Quốc Tế
Tại Mỹ, nhiều trường đại học thành lập các quỹ thiên thần hoặc đầu tư mạo hiểm để hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp. Đây là mô hình mà các trường đại học Việt Nam có thể học tập để giải quyết vấn đề vốn đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp. Kết nối giữa các thế hệ cựu sinh viên thành đạt và sinh viên hiện tại là nguồn lực quan trọng để thắp lên bầu nhiệt huyết và hỗ trợ nghiên cứu khoa học.
Liên Kết Giữa Các Trường
Các trường đại học nên hình thành mạng lưới liên kết khởi nghiệp để giao lưu, học hỏi và chia sẻ nguồn lực. Cần đẩy mạnh xây dựng nguồn nhân lực cao và phối hợp với doanh nhân thành công để hình thành đội ngũ cố vấn cho sinh viên. Quy định rõ ràng về chế độ ưu đãi, chính sách với đội ngũ này sẽ giúp họ tâm huyết với công việc.
Thương Mại Hóa Các Dự Án
Các dự án khởi nghiệp cần chú trọng tính thương mại hóa, hướng tới mục tiêu kinh doanh đạt lợi nhuận. Hạn chế việc đầu tư vào các dự án chỉ để dự thi, lấy thành tích nhưng không áp dụng được vào thực tiễn vì chi phí cao, không phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng và không giải quyết vấn đề xã hội.
Thay Đổi Chính Sách và Hệ Thống
Các trường đại học cần thay đổi toàn diện về chính sách, hệ thống, đầu tư nguồn lực và trang bị cơ sở hạ tầng để hỗ trợ sinh viên từ khơi nguồn cảm hứng khởi nghiệp đến khám phá bản thân và trải nghiệm thực tế. Kết nối doanh nghiệp là hoạt động cần chú trọng để đưa sản phẩm ra thị trường. Liên kết giữa Nhà nước, Nhà trường và Doanh nghiệp là cần thiết để đạt mục tiêu quốc gia khởi nghiệp.
Nhà nước cần có quy định rõ ràng về mức đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp của nhà trường và mức hỗ trợ của Nhà nước. Hiện nay, chính sách tài chính cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở nhà trường là do nhà trường tự chủ động bố trí kinh phí từ các nguồn thu hợp pháp, huy động xã hội hóa và các nguồn kêu gọi khác. Điều này khiến đầu tư không đồng đều và chỉ phát triển mạnh ở một số trường. Mục tiêu quốc gia khởi nghiệp sẽ khó đạt được nếu không có sự đầu tư và hỗ trợ đồng bộ từ Nhà nước.
Nguồn ảnh và bài viết: Khởi nghiệp trong trường đại học: Vẫn “mạnh ai nấy làm”
